Kindertijd in een kelder: Oekraïense Dmitry (7) ging op slot

De geluiden van oorlog

Dmitry woont samen met zijn ouders in een flat in Tsjernihiv, een stad in het noorden van Oekraïne, aan de grens met Wit-Rusland (Belarus). Het was één van de eerste plekken waar de oorlog losbarstte. Dmitry weet inmiddels wat geen kind ooit zou moeten weten: hoe oorlog klinkt. Luchtalarmen, raketten, geschreeuw. En doodse stiltes.

Een paar weken geleden waren er opnieuw grote explosies in het centrum van de stad, waarbij kinderen en volwassenen zijn geraakt. “Ik zat met mijn ouders in de schuilkelder. De muren, onze spullen, alles was aan het schudden." Het huis van de overburen werd getroffen. Dmitry wijst naar buiten: "Er was een groot gat waar een raket was ingeslagen en een paar auto’s stonden in de brand.”

Diepe littekens

De oorlog laat in Tsjernihiv diepe littekens na: ruim 80% van de scholen en kindercentra in de stad is door bommen verwoest. "Voor kinderen zijn scholen centra van stabiliteit. Zij voelen zich er veilig en vertrouwd. Als een school wordt gebombardeerd, is dat extreem traumatisch voor kinderen," zegt psychologe Maryna, één van de collega's op onze veilige plek in Tsjernihiv. Lees hier meer over in onze reportage met Patrick Lodiers.

School in schuilkelders

Vaak is Dmitry bang als het luchtalarm af gaat, zegt zijn moeder. "Ik probeer hem gerust te stellen, maar hoe doe je dat als je nergens écht veilig bent?" Onze collega Maryna vertelt: "Net zoals bijna alle kinderen hier heeft Dmitry last van angstklachten. Kinderen zijn bang als het luchtalarm afgaat en ze de schuilkelders in moeten. Ze zijn doodsbang dat hun ouders, andere familieleden en vrienden iets overkomt. Velen hebben een ouder die vecht aan het front. Bijna alle kinderen hier zijn iemand kwijtgeraakt."

Oorlog, ook in dromenland

Elke nacht kruipt Dmitry in het bed van zijn ouders. Dan is hij bang, of heeft hij een nachtmerrie gehad. Zelfs in dromenland is hij niet veilig. Zijn moeder vertelt: “Soms zegt hij dat hij een nare droom had, maar meestal deelt hij zijn angsten niet met mij. Hij wil er niet over praten. Bij ons in bed kruipen kalmeert hem. Ik knuffel hem, zeg hem dat alles goed komt. Laatst vroeg hij toen we 's ochtends wakker werden: “Mama, zul je voor altijd bij me blijven?”

School op een veilige plek

Dmitry kan eindelijk, na een heel lesjaar gemist te hebben, weer naar school. Hier, op War Child's veilige plek, speelt, leert en knutselt hij met zijn vrienden. Ook krijgt hij psychologische hulp. Psychologe Maryna, één van de begeleiders op onze veilige plek, legt uit: "Kinderen krijgen hier de kans om hun verhaal te delen, in één-op-één- en groepssessies. Wij helpen hen omgaan met angst, verdriet en verlies. Naast praten doen we veel aan kunsttherapie, zoals kleitherapie en zandtherapie. Creatief bezig zijn helpt kinderen uit hun schulp te kruipen. Langzaam maar zeker leren zij dat ze zichzelf kunnen zijn, fouten mogen maken en toch geaccepteerd worden. Ze kunnen weer kind zijn."

Stem terugvinden

's Middags na school gaat Dmitry naar juf Olesya. "Hij is dol op haar," vertelt zijn moeder. "Zij helpt hem heel erg." Olesya is Dmitry's spraaktherapeut: "Olesya en ik praten over van alles en knutselen samen. Laatst hebben we een papieren vaas met bloemen voor mijn moeder gemaakt. Ze was er heel blij mee." Hij gaat verder: "We maken veel grapjes. Ze steunt mij." Dmitry's moeder ziet een groot verschil met een paar maanden terug: "De therapiesessies met de psychologen en de lessen met Oleysa doen hem goed. Hij vindt langzaam maar zeker zijn stem terug."

Onmogelijk zonder liefde

Plannen maken doet het gezin niet meer aan sinds de oorlog. Dmitry's moeder: “Die vallen toch in duigen. Hoe is het mogelijk om in deze wereld iets te plannen?" Ze haalt diep adem en vervolgt: "Ondanks alles probeer ik positief te blijven. Ik zie hoeveel baat Dmitry heeft bij de hulp van War Child, en dat helpt mij ook. Ik weet dat ik ook psychologische hulp van War Child zou kunnen krijgen - er zijn speciale sessies voor ouders en verzorgers. Maar ik ben er nog niet klaar voor. Ik ben in overlevingsstand. Dmitry is mijn prioriteit."

Plannen heeft het gezin niet meer, maar hun dromen zijn ze niet verloren. Dmitry: "Mijn allergrootste wens is dat de oorlog stopt." Dmitry's moeder, buiten gehoor van haar zoon, vult aan: “Ik wil vrede, vrede in elke hoek op deze planeet. Maar ik weet dat het ergste nog gaat komen. Elke dag voelt als overleven. En de oorlog is nog niet voorbij: ik hou mijn hart vast voor wat er nog komen gaat."

Geef kinderen een veilige plek

Zelfs in dromenland is Dmitry niet veilig: in conflictgebieden hebben nachtmerries het voor 't zeggen. Elke ochtend wordt Dmitry - en miljoenen leeftijdsgenootjes in Oekraïne, Gaza en Soedan - wakker in de naarste droom denkbaar: oorlog.

Op onze veilige plekken in conflictgebieden krijgen kinderen - vaak na lange tijd - weer les. Hier kunnen zij spelen met hun vrienden, meedoen met creatieve activiteiten en, als ze er klaar voor zijn, kunnen zij hun verhaal kwijt. Met psychologische sessies helpen wij kinderen in oorlog omgaan met angst, boosheid en verdriet. Zodat het geweld om hen heen zich niet in hun hoofd herhaalt. Opstaan zonder angst, daar heeft elk kind recht op. Help jij mee?