Wat betekent de vermoedelijke verkiezingsfraude voor kinderen in Congo?

Wat was de sfeer in DRC in aanloop naar de verkiezingen?

Eerder vertelde Jean Kabisa, één van onze Program Development Advisors in de DRC: “De situatie is alarmerend. De spanningen tussen de politieke kampen blijven maar toenemen. Geweld na de verkiezingen lijkt nu al onvermijdelijk – met alle mogelijke risico’s voor kinderen van dien. In aanloop naar de uitslag lag het hele land stil. Iedereen vreesde een volksopstand als een door president Kabila gesteunde kandidaat zou winnen.” Inmiddels is de uitslag bekend. Hoe staat het er nu voor?

Hoe is het nieuws ontvangen dat oppositielid Tshisekedi de verkiezingen heeft gewonnen?

"Dat verschilt per regio. Zo was oppositieleider Martin Fayulu favoriet in West-DRC, terwijl het oosten van het land graag huidige president Kabila’s kandidaat Emmanuel Ramazani Shadary had zien winnen. Felix Tshisekedi was populair in het zuiden en werd gesteund door een invloedrijke man uit de provincies Noord- en Zuid Kivu."

In bepaalde delen werd Tshisekedi's zeer onverwachtse winst met gejuich begroet, maar zeker niet overal. Jean: "Heel veel Congolezen zeggen dat er sprake is geweest van fraude. Alles lijkt erop de wijzen dat zittend president Joseph Kabila winnaar Felix Tshisekedi in het zadel geholpen heeft nadat duidelijk werd dat zijn beoogde kroonprins, Emmanuel Shadary, niet kon rekenen op voldoende steun van de bevolking."

Waarom noemt oppositieleider Fayulu het een 'gestolen overwinning'?

Tijdens de verkiezingscampagne waren er 'veel gewelddadigheden tegen de oppositie' en vond er op 'grote schaal manipulatie bij de stemlokalen' plaats, op de verkiezingsdag.

Om ervoor te zorgen dat de verkiezing democratisch zou verlopen stuurde Cenco (de Nationale Bisschoppenconferentie van DRC) meer dan 40.000 verkiezingswaarnemers het land in. Jean: "Hun conclusie: de resultaten zijn niet in overeenstemming met de werkelijkheid." Ook de op de tweede plaats geëindigde Martin Fayulu verwerpt de 'gestolen overwinning' en roept het volk op hetzelfde te doen.

Wat gaat er nu gebeuren?

Dit is volgens Jean moeilijk te voorspellen, "maar als blijkt dat Felix Tshisekedi en zittend president Kabila het op een akkoord hebben gegooid, dan vrees ik dat er nog meer gewelddadige protesten zullen komen. Met alle gevolgen van dien."

In aanloop naar de verkiezing steeg de spanning in het land al, toen president Kabila op de valreep besloot de provincies waar ebola heerst uit te sluiten van de verkiezingen, 'vanwege besmettingsgevaar'. Hierdoor konden ruim 1 miljoen burgers niet stemmen, al dan niet toevallig in de regio waar oppositieleider Fayalu veel aanhang heeft. "Al deze factoren kunnen tot gewelddadige volksprotesten leiden, waar de huidige president geen oplossing voor heeft."

Welke scenario's kunnen zich afspelen?

"Voorlopig is het moeilijk om te voorspellen wat er zal gebeuren. Ik kan mij één van de volgende drie scenario's voorstellen:

1. Een coalitie tussen de nieuwgekozen president Tshisekedi en het Kabila-kamp. De kans bestaat dat dit wordt beantwoord met een vlaag van geweld door heel DRC
2. Het Constitutionele Hof in Congo kan de resultaten ongeldig verklaren op basis van onregelmatigheden (lage participatiegraad, onregelmatigheid van stemmachines en de uitsluiting van meer dan een miljoen stemmers in Beni, Butembo en Yumbi).
3. Een volksopstand door de oppositie als Martin Fayulu's beroep op het hooggerechtshof om de verkiezing ongeldig te verklaren tot niets uitloopt."

Wat heeft de situatie voor gevolgen kinderen in DRC?

Jean: "Op dit moment is de situatie in het land gespannen. In het westen van DRC ontstonden al gevechten waarbij twee mensen om het leven kwamen. Als medewerker van War Child weet ik als geen ander dat kinderen en vrouwen tijdens conflicten het grootste risico lopen. Daarom is het belangrijk dat wij in deze onzekere tijden aanwezig zijn en opkomen voor de rechten van kinderen.

Wat kunnen wij doen?

"Er is helaas geen wondermiddel voor de huidige situatie in DRC. Desalniettemin is de rol van de internationale gemeenschap cruciaal. We moeten druk uitoefenen op machthebbers om ervoor te zorgen dat onvrede over (potentiële) verkiezingsfraude op vreedzame wijze - via juridische wegen - wordt aangekaart. En voor ons als organisatie geldt dat wij ons keihard moeten blijven inzetten voor kinderen. Want zij zijn het pad naar een meer democratische toekomst voor DRC."