In een wereld vol oorlogsgeweld moet psychosociale steun op één staan
10 oktober 2022
Geen toegang tot hulp
Wereldwijd groeien 200 miljoen kinderen en jongeren op met de directe gevolgen van geweld en gewapende conflicten. De meerderheid van hen heeft last van psychische problemen als gevolg van hun oorlogservaringen. Toch krijgt naar schatting 95 procent van deze kinderen door gebrek aan humanitair budget geen enkele psychosociale steun.
"Wat ik daar verontrustend aan vind, is dat de behoefte aan geestelijke gezondheidszorg juist alleen maar groter wordt", zegt Daniel, onze Team Lead Psychosocial Support in Oeganda. "Op dit moment is ongeveer de hele wereld een conflictgebied. In Oeganda alleen al vangen we elke week zo’n 1.000 vluchtelingen uit DR Congo op. En ook in het westen zijn de effecten van de toename in conflict voelbaar."
Volgens Daniel wordt er wereldwijd niet passend gereageerd op deze situatie. Dat baart hem zorgen. "In mijn werk zie ik elke dag dat psychosociale steun echt het verschil kan maken in het leven van kinderen en jongeren die in aanraking komen met oorlog."
Vluchten voor geweld
Daniel praat niet alleen vanuit de zes jaar ervaring die hij opdeed als expert op het gebied van psychosociale steun. Zelf heeft hij als kind ook oorlog meegemaakt. Hij weet dan ook uit eigen ervaring hoe het is om te moeten vluchten.
In 1999 bereikte de onrust in Oeganda een piek. Toen zijn dorp aangevallen werd, was Daniel zes jaar oud. "Ik rende naar huis om mijn familie te halen, maar daar was niemand meer. Zelfs onze geiten en koeien waren meegenomen. Mijn beste vriend had de aanval niet overleefd."
Hij begreep meteen dat hij zo snel mogelijk weg moest. "Ik liep dagen zonder te stoppen en zag de lichamen van jonge en oude mensen." Die beelden achtervolgden hem overal. "Als ik in de verte soldaten zag of mensen die in een rij liepen, werd ik bang en verstopte in me meteen. Elke dag leek wel een eeuwigheid te duren."
Daniel weet uit eigen ervaring hoeveel impact de juiste steun kan hebben
Foto: War Child
Door de psychosociale steun die Daniel kreeg, kon hij zijn eigenwaarde en innerlijke weerbaarheid opnieuw ontdekken
Foto: War Child
Alle hoop verloren
Twee maanden bracht hij alleen door in het bos, toen werd hij opgepikt door een vrachtwagen. Die bracht hem naar Lira, een stad in het noorden van het land. Daar had hij een paar verre familieleden. Zijn ouders, broers, zussen en vrienden - die was hij allemaal kwijt.
"Het was de moeilijkste periode van mijn leven", zegt Daniel. Kwetsbaar en boos sloot hij zich aan bij een groep straatkinderen. "Ik viste de etensrestjes van restaurants uit afvalcontainers. Dat is hoe mijn leven er bijna vijf jaar uitzag."
Pas jaren later en met de kennis die hij opdeed in zijn werk, kan hij echt plaatsen wat er toen met hem gebeurde. "Ik was gewelddadig en ontzettend gevoelig. Ik stal en ik zorgde voor onrust op straat. Maar dat was allemaal omdat ik me verlaten voelde. Ik was alle hoop verloren."
Nieuwe kans, nieuwe vrienden
Toen Daniel tien jaar was, liep het zo uit de hand dat hij gearresteerd werd. De politie nam hem mee naar een gevangenis in de buurt. "Ik was klaar om de cel in te gaan, vond ook dat ik dat verdiende", zegt hij. Maar het liep anders.
Een politieagente vertelde hem dat er een programma was voor kinderen zoals hij. Zo kwam hij met ons in aanraking. Hij werd uit voorarrest gelaten op voorwaarde dat hij onze sessies zou bijwonen. En dat deed hij.
“Als onderdeel van de training moest ik een doel bepalen”, vertelt hij. “Iets dat ik binnen drie maanden zou kunnen bereiken.” Hij koos ervoor om te stoppen met stelen en niet langer rotzooi te schoppen. De sessies deden hem goed. "Thuis was ik mijn beste vriend verloren. In het programma maakte ik nieuwe vrienden."
Vol gas
Een paar jaar later zag het leven van Daniel er compleet anders uit. Hij ging weer naar school en deed zelfs vervroegd examen. Langzaam leerde hij om zijn emoties onder controle te houden, conflicten op te lossen en relaties aan te gaan.
“Door de psychosociale steun die ik kreeg, kon ik mijn eigenwaarde en mijn innerlijke weerbaarheid opnieuw ontdekken.” Hij lacht nog steeds als hij daarover vertelt. “Dat is ook de unieke kracht van de steun die wij bieden. Er zijn maar weinig hulporganisaties die zich hierop focussen.”
Daniel is ervan overtuigd dat dit hét moment is om vol gas te geven op psychosociale steun. “De wereld is op dit moment meer dan ooit een plek vol dreiging. Juist daarom moeten we geestelijke gezondheidszorg op één zetten. Als we daarna kijken naar wat jonge mensen verder nog nodig hebben, bijvoorbeeld financieel, kunnen we ervoor zorgen dat ze niet terugvallen. Zo geven we hen écht de mogelijkheid om hun eigen toekomst vorm te geven.”
